در جلفا طي پانزده سال گذشته هر روز بر ميزان تخريب‌ها افزوده مي‌شود. هرچند جلفا هنوز ردپاي ميراث مسيحيت را در خود دارد و تلاش میکند آن را حفظ کند اما بخش مهمي از اين ردپا از مدت‌ها پیش پاک شده است .
به گزارش شبکه خبری مسیحیان فارسی زبان در دی ماه سال گذشته ( 3 ماه پیش ) گزارش جامعی از وضعیت فعلی محله مسیحی نشین جلفای اصفهان و تلاش آرام دولت اسلامی و شهرداری اصفهان برای محو ردپای مسیحیت از آن توسط پورتال خبری ارامنه ایران منتشر شد که این گزارش را عینا نقل میکنیم .
جلفا يکي از قديم‌ترين محله‌هاي اصفهان است که حضور ارامنه در آن به سال‌هاي حکومت صفوي در ايران بازمي‌گردد. با اين حال از اين محله و حال و هواي تاريخي آن چيزي باقي‌نمانده و طي 15 سال گذشته هر روز بر ميزان تخريب‌هاي آن افزوده مي‌شود. هرچند جلفا هنوز ردپاي ميراث مسيحيت را در خود دارد و تلاش مي‌شود تا حفظ شود، اما بخش مهمي از اين ردپا مدت‌هاست که پاک شده و اين روند هنوز هم ادامه دارد.
به گزارش CHN از ديرباز تا کنون اصفهان محل زندگي اديان مختلف در ايران بوده است. امروز در کنار مسلمانان، مسيحيان و يهوديان، جايگاه ويژه‌اي در زندگي روزمره ساکنان اين شهر تاريخي دارند. در اين ميان محله جلفا از اهميت جالب توجهي برخوردار بوده و هرچند بخش زيادي از ساختارهاي فرهنگي و بافت تاريخي خود را امروز از دست داده، اما هنوز هم به دليل انبوه ساکنين ارمني و از سوي ديگر حضور کليساي تاريخي وانک، از اهميت زيادي برخوردار است.
محله تاريخي جلفا با 19 هزار و 845 متر مربع يكي از قديمي ترين محله‌هاي شهر اصفهان است. گفته مي‌شود اين محله پس از مهاجرت ارامنه ساکن جلفا آذربايجان به اصفهان و سکونت آنها در بخشي از زاينده‌رود پديد آمده است. اين محله تاريخي از چندين محله بزرگ و کوچک تشکيل شده که اکنون نام بخشي از آنها تنها به عنوان خاطره‌اي از محله‌هاي تاريخي ياد مي‌شود.
از نخستين روزهاي تكوين اين شهرك ارمني‌نشين، پنج محله به نام‌هاي ميدان بزرگ، ميدان كوچك، هاكوپ‌جان يا يعقوب‌جان و يا محله‌ي حصيرباف‌ها، چهارسوق قاراكل تشكيل دهنده اين شهرك نوبنياد عصر شاه عباس بوده است. اما امروز محله‌هايي چون سنگتراشها، تبريزي‌ها، ايرواني‌ها، چهارسو و کاسگ باقي‌مانده‌اند.
روزگاري شاردن، بازرگان و سياح فرانسوي، جلفا را بزرگ ترين محله اصفهان برشمرده و هر يک از طول و عرض آن را يک فرسنگ نوشته است. بر اساس نوشته هاي اين جهانگرد اروپايي، جلفا از دو قسمت يکي جلفاي قديم و ديگري جلفاي نو تشکيل مي شده که جلفاي نو به دليل کوچه هاي بزرگ تر و مشجر از نظر زيبايي به محله قديم آن برتري داشته است. شاردن ازکوچه بزرگ، کاروانسرا ، يک ميدان ، يازده کليسا و تعدادي حمام در جلفا ياد مي کند که بايد يادآور شد اين توصيف مربوط به چند قرن پيش است و چهره امروزي جلفا به کلي با اين توصيف تفاوت دارد.
مرمت‌های دردسر ساز
طي آخرين تغير و تحولات صورت گرفته در منظر شهري جلفا، بخشي از آن به صورت بافت سنتي مرمت شده است. البته اين مرمت‌ها مشکلاتي را براي اهالي به وجود آورده که از آن جمله مي‌توان به کف‌فرش‌هاي سنگي که با قلوه سنگ‌ها ساخته شدهاست اشاره کرد.
يکي از اهالي جلفا مي‌گويد: «اين سنگ‌ها در فصل سرما دردسرساز هستند. با آمدن باران لاي آنها پر از آب مي‌شود و با سرد شدن هوا در شب، هر صبح شاهد يخ‌زدگي اين سنگ‌ها هستيم. فقط کافي است که پا روي آنها بلغزد و آنوقت است که فاجعه درس مي‌کند . »
به گفته وي پيش از اين و در دوره‌هاي گذشته، اين کف‌فرش‌ها، به سبک سنتي آجرفرش شده بودند که خطر کمتري را هم داشتند.
يکي از ضربه‌هاي مهلک به بافت تاريخي جلفا سال‌هاي پيش، پس از کشيده شدن "خيابان توحيد" زده شد. اين خيابان با تخريب بافت تاريخي و دو پاره کردن آن درست از جايي رد شد که قبل از اين خانه‌هاي تاريخي جلفا بود.
يکي از کسبه جلفا مي‌گويد: «خاطرات زيادي از جلفا هنوز به ياد‌ها باقي‌مانده اما شواهد عيني آن از بين رفته و ديگر ميراث چنداني از گذشتگان مسيحي جلفا باقي‌نمانده است.»
به گفته وي محله‌هاي جلفا طاق‌هاي خشتي و گلي داشت که ارتفاع کمي داشتند. امروز بخشي از اين طاق‌ها احياء شده اما با آجر و ارتفاع آنها هم بيش از اندازه زياد شده است. اين ارتفاع زياد را براي ورود ماشين‌هاي سنگين در نظر گرفته‌اند.
وي مي‌گويد اين خوب است که محله جلفا را ساماندهي مي‌کنند اما اي کاش به خاطر آن‌همه خاطره خوش، درست به سبک قديم بازسازي مي‌کردند تا خاطره‌ها تجلي ديگري داشته باشد.
در حال حاضر برخي محله‌ها چون سنگتراشها و خاقاني مورد مرمت قرار گرفته و کوچه‌ها و پياده‌روها به سبک قديمي بازسازي شدند تا جلوه‌اي از محله تاريخي داشته باشد.
خبری از سنت‌های کريسمس و شب سال نو نيست
امروز در محله جلفا از آن‌همه کليسا هنوز چند‌تايي باقي‌مانده است. کليساي وانک، بيدخم و مريم از مهمترين کليساهاي جلفا است. ولي ديگر آن حال و هواي شب‌هاي کريسمس و ژانويه در محله جلفا ديده نمي‌شود.
يکي از کسبه قديمي جلفا در اين‌باره مي‌گويد: «در زمان‌هاي خيلي گذشته، مردم هنگام کريسمس به کليساها مي‌رفتند و محله جلفا غرق و شادي و سرور بود. امروز چندان اهالي جلفا به اين مراسم‌ها اهميت نمي‌دهند و مثلا امسال هنگام سال نو عده کمي به کليساها رفتند. »
کليساي وانک به عنوان يکي از آثار مهم تاريخي اکنون يکي از مراکز گردشگري جلفا هم محسوب مي‌شود. اين کليسا امروز نقش تعيين‌کننده‌اي در جمع‌آوري گردشگر‌هايي که به اصفهان مي‌آيند دارد. ورود گردشگري به جلفا مي‌تواند همچنان آينده اين محله را خوشبينانه رقم بزند.جلفا در گذشته داراي 24 و به روايتي 36 کليسا بوده که تعدادي از آنها به مرور زمان ويران شدهاست.
خانه مارتا پيترز، يادگاری از گذشته
در جلفا منازل قديمي عهد صفوي نيز وجود دارد.يکي از معروف ترين اين خانه ها خانه قديمي مارتاپيترز معروف به "خانه جانی " از بناهاي تاريخي و با ارزش دوره صفويه است که با توجه به مدارک موجود و بررسي هاي انجام شده در آن روزگار وسعت زمين و ساختمان هاي آن بيش از مساحت فعلي بوده است.
اين خانه که در تقاطع خيابان حکيم نظامي و کوچه کليساي وانک قرار دارد متشکل از بخش هاي مختلفي است که شامل چند ساختمان جدا از يکديگر در جبهه هاي مختلف است. ساختمان اصلي خانه را بخش تابستاني جنوبي آن تشکيل مي دهد.
ساختمان زمستاني شمالي آن که بخش بسياري از آن در تعريض کوچه کليسا منهدم شده از بقاياي اصلي خانه به شمار مي رفته است. خانه مارتاپيترز که در زمان صفويه به محل سکونت و زندگي "جاني کشيش" يکي از روحانيان کليساهاي اصفهان بوده ، در حال حاضردر اختيار دانشگاه فارابي است و به دليل استقرار بر سر راه کليساي وانک و قرار گرفتن در مرکز شهر مورد بازديد گردشگران خارجي قرار مي گيرد.
محله جلفا هرچند امروز مورد توجه قرار گرفته است، اما هنوز راه نپموده زيادي تا رسيدن به تاريخ گذشته خود دارد. جلفا هنوز هم به عنوان يک اسم مهم در محله‌هاي تاريخي اصفهان خودنمايي مي‌کند و آثار تاريخي آن، از کليسا گرفته تا مدارس تاريخي و خانه‌ها، بخش مهمي از تاريخ اصفهان است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر